Kuchnia to niemalże najważniejsze miejsce w domu. To tu parzymy poranną kawę, która ma nas otworzyć na nowy dzień, to tu przygotowujemy bardziej lub mniej udane dania, to tu w końcu bardzo często spędzamy czas z rodziną i przyjaciółmi. Aby kuchnia mogła spełniać te wszystkie funkcje musi być ergonomiczna, funkcjonalna i odpowiadać naszym gustom. Te trzy główne zasady w przypadku osób poruszających się na wózkach, bądź osób niewidomych powinny być wzbogacone o jeszcze jeden przymiotnik – dostosowana. Jakie zasady należy zachować i na co zwrócić uwagę przy projektowaniu kuchni dla osoby niepełnosprawnej? W tym artykule dostaniecie garść przydatnych informacji oraz wizualizację przykładowej aranżacji.
Przegapiłeś poprzednie części ? Zobacz:
Na początku jednak wyjdźmy od kilku podstawowych zasad, które powinna spełniać każda kuchnia, bez względu na użytkowników:
TRÓJKĄT ROBOCZY
Na jego wierzchołki składają się trzy kuchenne strefy: strefa przechowywania pod postacią lodówki czy spiżarni, strefa zmywania czyli zlew i zmywarka oraz strefa gotowania w postaci płyty grzewczej i piekarnika. Trójką roboczy odpowiada kolejnym czynnościom wykonywanym przy przygotowaniu posiłków – wyciąganie z lodówki – mycie – gotowanie. Odpowiednie rozplanowanie kolejności tych stref pozwoli na łatwiejszą i bardziej intuicyjną pracę w kuchni.
FUNKCJONALNE ROZWIĄZANIA
Istnieje kilka zasad, o których warto pamiętać przy projektowaniu funkcjonalnej kuchni. Bez uwzględnienia ich w projekcie możemy pogorszyć sobie satysfakcję z parcy w tym obszarze domu. Warto zatem pamiętać o tym by:
- Minimalna szerokość blatu roboczego powinna wynosić 80cm, a długość pełnego blatu po bokach płyty grzewczej po 40cm z obu stron.
- Nie powinno się umieszczać zlewu i płyty grzewczej bezpośrednio przy ścianie, gdyż ogranicza to dostęp do nich, a także w przypadku płyty może utrudniać umiejscowienie na niej większych garnków.
- Pamiętajmy o odpowiednim rozplanowaniu gniazd i wyjść elektrycznych do lodówki, okapu, piekarnika i płyty, a także oświetlenia pod szafkowego i gniazd roboczych nad blatowych.
- Jeśli planujemy zmywarkę, starajmy się ją umiejscowić w bezpośrednim sąsiedztwie szafki zlewowej – będzie to wygodniejsze zarówno przy pakowaniu naczyń jak i przy jej podłączeniu.
- Obecnie firmy meblowe oferują szereg udogodnień, które mają sprawić, że kuchnia będzie bardziej funkcjonalna, a praca w niej przyjemniejsza. Warto więc korzystać z takich elementów wyposażenia jak szuflady z samodomykaczami, które pozwolą na wygodniejsze korzystanie z szafek stojących czy rozwiązania narożnikowe w postaci karuzeli czy wysuwanej nerki, dzięki której nie będziemy musieli nurkować w trudno dostępnych narożnikach. Dobrze sprawdzają się również tzw. szafki cargo i spiżarki z szufladami.
KUCHNIA DOSTOSOWANA
W przeważającej części przypadków osoby z niepełnosprawnością nie mają tego szczęścia, w postaci możliwości stworzenia zupełnie nowej kuchni pod swoje potrzeby. Częściej zdarza się, że obecną kuchnię trzeba w miarę możliwości dostosować do osoby niewidomej lub na wózku. Jest to o wiele trudniejsze zadanie. W każdym przypadku należy przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo użytkownika oraz łatwy dostęp do wszystkich szafek i sprzętów. Podstawową zasadą jest zapewnienie powierzchni manewrowej o średnicy 150cm.
Kuchnie mogą mieć różne układy, bardziej lub mniej wygodne dla osób z niepełnosprawnością. W starym budownictwie dominują kuchnie zamknięte – będące osobnymi pomieszczeniami. Coraz częściej spotyka się jednak kuchnie otwarte, połączone z salonem lub jadalnią. To właśnie te będą wygodniejsze dla osób z niepełnosprawnościami, które nie muszę pokonywać większych odległości z przygotowanym jedzeniem.
Przy rozplanowaniu elementów kuchni warto przypomnieć sobie zasięg ramion, które opisywaliśmy w ostatnim artykule „ETAP II ZASADY OGÓLNE”. Dla przypomnienia poniżej załączamy obrazek poglądowy. Zasięg ten jest kluczowy dla wysokości zabudowy wiszącej, której odległość od blatu powinna wynosić ok. 30cm, a najwyżej usytuowana półka na 130/140 cm od podłogi.
Duże znaczenie dla osób z niepełnosprawnością ma wysokość i głębokość blatu. Najwygodniej będzie zaplanować go na 80 – 85cm od podłogi i o głębokości nie większej niż 60cm. Wygodnym rozwiązaniem, jest również zaplanowanie dodatkowej przestrzeni blatu, wysuwanej w ramach pierwszej szuflady. Po drugie należy pamiętać o zachowaniu wolnej przestrzeni pod blatem roboczym, na wygodne podjechanie wózkiem.
Warto również zwrócić uwagę na takie udogodnienia jak:
- Szuflady z samodomykaczem
- Szafki cargo i obrotowe lub wysuwane rozwiązania narożne
- Zawiasy w szafkach z drzwiami otwierane na szerokość 110°-180°
- Amortyzatory i samodomykacze w szafkach wiszących
- Wygodne uchwyty
Jeżeli pozwalają nam na to fundusze możemy zainwestować w systemy pozwalające na poruszanie się całych szafek wiszących i całego ciągu kuchennego w płaszczyźnie pionowej. Tego rodzaju udogodnienia pozwolą na wygodne korzystanie z kuchni przez osoby na wózku.
Niebagatelne znaczenie ma również odpowiedni dobór sprzętów AGD. Oto najcenniejsze wskazówki:
- Jeżeli jest taka możliwość najlepiej wybierać ceramiczne lub indukcyjne płyty grzewcze – dają one możliwość bezkolizyjnego przesuwania garnków i patelni,
- Dobrze zakupić lodówkę z możliwością regulacji półek, lub zastosować osobną lodówkę i zamrażarkę pod blatową, należy jednak pamiętać, że najniższa półka nie powinna być niżej niż 30cm od ziemi.
- Piekarnik wygodnie będzie usytuować w słupku na wysokości ok. 60cm. Ważne żeby posiadał wysuwane prowadnice. Dobrze, jeśli jego drzwi otwierać się będą do boku.
- Okap powinien mieć możliwość obsługi bezdotykowej przy pomocy pilota,
- Bateria kuchenna powinna mieć wysuwany prysznic co znacznie ułatwia mycie.
Załączamy wizualizacje dwóch kuchni o różnych układach, w stylu nowoczesnym, z przykładowymi udogodnieniami.
Autor
Anna Śliwa
Wizualizacja : Anna Śliwa oraz Agata Trybus – Mixtura Design