Poradnictwo : Renta i orzecznictwo - Fundacja Brak Barier

“Renta”, “orzeczenie”, “świadczenia” – te słowa bardzo często pojawiają się w dyskusjach dotyczących tematów związanych z niepełnosprawnością. I równie często mylone są różne rodzaje orzeczeń oraz różne rodzaje rent i innych świadczeń, co prowadzi do licznych nieporozumień i przekłamań. Jak nie pogubić się w naszym szalenie skomplikowanym systemie orzecznictwa? Postanowiliśmy zebrać i uporządkować dla Was najważniejsze informacje na ten temat.

Przede wszystkim rozróżniamy orzecznictwo do celów rentowych oraz orzecznictwo do celów pozarentowych.

Orzeczenia do celów rentowych wydawane są przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS – w którym ubezpieczeni są rolnicy i ich rodziny) oraz komisje podlegające Ministerstwu Obrony Narodowej oraz Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji (MON oraz MSWiA – obejmuje służby mundurowe). Tego typu orzeczenia oceniają zdolność do pracy, a na ich podstawie przyznawane są renty.

Natomiast orzeczenia do celów pozarentowych wydawane są przez Miejskie/ Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Na ich podstawie nie można ubiegać się o rentę ani o emeryturę, jednak upoważniają one do uzyskania ulg i innych form wsparcia, które skierowane są do osób niepełnosprawnych. Takimi formami wsparcia są:

możliwość zatrudnienia w zakładach aktywności zawodowej i zakładach pracy chronionej, korzystania z różnych przywilejów pracowniczych, dofinansowania do własnej działalności (więcej > tutaj <) oraz uczestnictwa w niektórych szkoleniach,
uczestnictwo w zajęciach warsztatów terapii zajęciowych,
uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych,
dofinansowanie do sprzętu ułatwiającego codzienne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych: przedmioty ortopedyczne i inne pomoce techniczne (więcej > tutaj <),
ulgi podatkowe, na przejazdy środkami komunikacji zbiorowej oraz od opłat abonamentowych RTV,
usługi wsparcia o charakterze niefinansowym oferowane przez ośrodki pomocy społecznej (MOPS, PCPR) lub organizacje pozarządowe,
formy wsparcia finansowego skierowane do osób niepełnosprawnych oraz zasiłki z pomocy społecznej (zasiłki i świadczenia pielęgnacyjne więcej > tutaj <),
karta parkingowa i legitymacja osoby niepełnosprawnej .

Orzeczenia do celów pozarentowych w swojej treści powinny zawierać przyczynę niepełnosprawności (kody odnoszące się do danego rodzaju schorzeń) oraz wskazania do poszczególnych form wsparcia.

Uwaga! Warto zwrócić uwagę na to, że orzeczenia z instytucji do spraw rentowych (np. orzeczenia o niezdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji) można przełożyć na orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Jednak nie istnieje możliwość odwrotnego przełożenia orzeczeń, czyli “przeniesienia” stopnia niepełnosprawności na np. niezdolność do pracy. Trzeba przy tym pamiętać, że każde z tych dwóch grup orzeczeń ma własną specyfikę i zawiera trochę inne informacje, które mogą być niezbędne do przyznania konkretnych form wsparcia.

Jeśli z jakiegoś powodu nie zgadzamy się z treścią wydanego orzeczenia, pamiętajmy że możemy się od niego odwołać (więcej > tutaj <).

Pamiętajmy, że orzeczenia mają na celu jedynie wskazywać na formy wsparcia lub świadczenia, o które możemy się starać, jednak w żaden sposób nie ograniczają naszej wolności! Wbrew pozorom nie zabraniają one osobie niepełnosprawnej podjęcia jakiejkolwiek pracy ani nie zabraniają mieszkać samodzielnie. Każda osoba niepełnosprawna (która nie jest ubezwłasnowolniona przez sąd) ma prawo do samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących jej życia, jednak warto, aby te decyzje były podejmowane z uwzględnieniem jej stanu zdrowia i tego, czy czuje się na siłach do wykonywania niektórych obowiązków.

A jak wygląda takie orzecznictwo w szczegółach? Poniżej wyjaśniamy najważniejsze kwestie dotyczące orzekania o niepełnosprawności, o niezdolności do pracy oraz główne zasady przyznawania rent i różnice pomiędzy nimi.

Orzecznictwo do celów pozarentowych

Wyróżnia się następujące rodzaje orzeczeń:

orzeczenia o stopniu niepełnosprawności – wystawiane osobom powyżej 16. roku życia,
orzeczenia o niepełnosprawności – wystawiane dzieciom poniżej 16. roku życia,
orzeczenia o wskazaniu do ulg i uprawnień – wydawane osobom posiadającym orzeczenia z innych instytucji, np. o niezdolności do pracy lub o zaliczeniu do jednej z grup inwalidzkich (wydane przed 1998 rokiem).

Aby otrzymać tego typu orzeczenia, należy stawić się w siedzibie właściwego ze względu na miejsce zamieszkania Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. W przypadku orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności podstawą do ich wydania, poza załączoną dokumentacją medyczną, będzie badanie przeprowadzone w ramach komisji lekarskiej. O terminie badania osoba niepełnosprawna (lub jej przedstawiciel ustawowy, jeśli go posiada) powinna zostać powiadomiona na co najmniej 14 dni przed jego datą, ale nie później niż 1 miesiąc (w skomplikowanych przypadkach – 2 miesiące) od daty złożenia wniosku.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Dokumenty wymagane do jego ustalenia to:

wniosek (wypełniony przez osobę niepełnosprawną lub jej przedstawiciela ustawowego),
zaświadczenie o stanie zdrowia osoby niepełnosprawnej wystawione przez lekarza, pod którego opieką ta osoba się znajduje (może to być lekarz rodzinny lub specjalista), zawierająca opis rozpoznanych u tej osoby schorzeń,
dokumentacja medyczna (wypisy ze szpitali, ośrodków rehabilitacyjnych, opisy badań, itp.).

Na podstawie dokumentacji i badania lekarskiego ocenia się stopień i przewidywany czas naruszenia sprawności organizmu, zdolność do pełnienia ról społecznych i ograniczenia w podjęciu pracy. Skład orzekający może zaliczyć osobę do jednego z trzech stopni niepełnosprawności

znaczny – jeśli ma naruszoną sprawność organizmu, jest niezdolna do pracy (albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej), a w celu pełnienia ról społecznych wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób (w związku z jej niezdolnością do samodzielnej egzystencji),
umiarkowany – jeśli ma naruszoną sprawność organizmu, jest niezdolna do pracy albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymaga czasowej albo częściowej pomocy innych w celu pełnienia ról społecznych,
lekki – gdy sprawność organizmu jest naruszona i powoduje w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy (w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje w pełni sprawna osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych) lub ograniczenia osoby w pełnieniu ról dają się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydaje się:

na stałe – jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia osoby nie rokuje poprawy,
czasowo – jeżeli według wiedzy medycznej poprawa stanu zdrowia jest możliwa.

Orzeczenie o niepełnosprawności

Dokumenty składa przedstawiciel ustawowy/ opiekun prawny osoby małoletniej/ dziecka:

wniosek,
zaświadczenie lekarskie (wymagania jak dla orzeczenia o stopniu niepełnosprawności),
posiadana dokumentacja medyczna,
formularz informacji o uczniu wypełniony przez pedagoga szkolnego lub wychowawcę klasy ucznia.

Komisja orzekająca ocenia niepełnosprawność dziecka na podstawie tego, czy naruszenie stanu zdrowia będzie trwało dłużej niż 12 miesięcy, czy w porównaniu do w pełni sprawnych dzieci w większym stopniu będzie ono wymagało stałej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych (takich jak samoobsługa, poruszanie się, komunikowanie się z otoczeniem), oraz czy będzie wymagało stałych i długotrwałych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych z powodu zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu.

Uwaga! Orzeczenie o niepełnosprawności może zostać wydane na czas nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16 lat. Po tym czasie (a najlepiej niedługo przed datą 16. urodzin) osoba niepełnosprawna powinna wystąpić o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień

Aby móc się o nie ubiegać należy złożyć następujące dokumenty

wniosek
dokumentacja medyczna,
posiadane orzeczenie o inwalidztwie lub o niezdolności do pracy,
inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia.

Również w przypadku tego orzeczenia, na podstawie otrzymanych dokumentów skład orzekający orzeka o stopniu niepełnosprawności, a w zależności od stopnia naruszenia sprawności organizmu i ograniczeń w funkcjonowaniu decyduje o zasadności do korzystania z ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym.

Orzecznictwo do celów rentowych

Tego typu orzeczenia oceniają zdolność do pracy. Osoba niezdolna do pracy całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje na odzyskanie zdolności do pracy nawet po przekwalifikowaniu. Wyróżnia się:

całkowitą niezdolność do pracy – jeśli osoba utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy,
częściową niezdolność do pracy – gdy osoba w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi przez nią kwalifikacjami,
niezdolność do samodzielnej egzystencji – jeśli sprawność osoby jest naruszona do tego stopnia, że będzie wymagać ona stałej lub długotrwałej pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Orzeczenie tego typu może występować samodzielnie lub w połączeniu z całkowitą niezdolnością do pracy.

Uwaga! Jeszcze raz przypominamy – nawet zapis o całkowitej niezdolności do pracy i/lub do samodzielnej egzystencji nie oznacza, że osoba z takim orzeczeniem nie może pracować. Natomiast ważne jest, aby warunki tej pracy były dostosowane do możliwości osoby niepełnosprawnej.

Po orzeczenia tego typu należy zgłosić się do właściwego względem miejsca zamieszkania oddziału ZUS. Wymagane dokumenty to:

wniosek o orzeczenie stopnia niezdolności do pracy,
zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza, pod którego opieką dana osoba się znajduje (np. lekarza rodzinnego),
wywiad zawodowy określający charakter i rodzaj pracy,
dokumentacja medyczna i rentowa (też np. karty badania profilaktycznego, dokumentacja z rehabilitacji).

Orzeczenie jest wydawane na podstawie zarówno otrzymanej dokumentacji jak i badania lekarskiego przez lekarza orzecznika, który ocenia stopień i przewidywany czas naruszenia sprawności organizmu, szanse na odzyskanie sprawności do pracy w wyniku leczenia i rehabilitacji oraz możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub przekwalifikowania się. W każdym momencie można złożyć wniosek o zmianę stopnia niezdolności do pracy, jednak będzie się to wiązać z ponownym przejściem całej procedury orzekania.

Niezdolność do pracy orzeka się na czas:

krótszy niż 5 lat,
dłuższy niż 5 lat – jeśli zgodnie z wiedzą medyczną nie ma szans na odzyskanie zdolności do pracy w ciągu 5 lat.

Jeżeli osobie, która była uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego, w dniu tego badania brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, to w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy tej osoby na okres do osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego.

W przypadku komisji KRUS świadczenia rentowe przyznawane są na podstawie orzeczeń o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, zaś w przypadku komisji podlegających MON i MSWiA renty przyznawane są na podstawie orzeczeń o niezdolności do służby lub orzeczeń o inwalidztwie.

Renty

Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące rent przyznawanych przez ZUS. Podobne świadczenia, w zależności od tego, gdzie wnioskodawca (lub jego rodzina) są ubezpieczeni, można otrzymać także z KRUS i z organów emerytalno-rentowych podlegających MON i MSWiA.

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Ogólnie rzecz ujmując, renta z tytułu niezdolności do pracy jest właściwym świadczeniem dla osób, które niepełnosprawne (a właściwie: niezdolne do pracy) stały się w wieku dorosłym (lub młodzieńczym), już po podjęciu przez nie zatrudnienia. Przysługuje ona osobom, które są niezdolne do pracy, a w momencie powstania niezdolności do pracy mogą wykazać odpowiednio długi staż ubezpieczenia. Wymagana długość stażu ubezpieczenia jest uzależniona od wieku, w którym dana osoba stała się niezdolna do pracy. Ponadto, niezdolność do pracy musi powstać w trakcie tzw. okresów składkowych (podczas których osoba odprowadzała składki na ubezpieczenie społeczne, czyli np. była zatrudniona, przebywała na urlopie macierzyńskim lub pobierała zasiłki dla bezrobotnych) lub nieskładkowych (podczas których nie osoba nie musiała odprowadzać składek), lub w trakcie 18 miesięcy od ich ustania.

Rentę można otrzymać:

z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Wyróżnia się 3 rodzaje rent z tytułu niezdolności do pracy

renta stała – gdy stwierdzono brak szans na odzyskanie zdolności do pracy. W przypadku renty stałej prawo do niej ustaje w momencie przyznania emerytury lub na wniosek rencisty.
renta okresowa – gdy istnieją szanse na odzyskanie zdolności do pracy w jakimś czasie. Po upływie tego czasu można złożyć wniosek o przedłużenie prawa do renty, jednak o tym, czy renta zostanie przedłużona, zadecyduje lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS.

O zbliżającym się terminie ważności prawa do renty ZUS informuje rencistę na 3 miesiące przed tą datą.

renta szkoleniowa – gdy pomimo utraty zdolności do pracy w dotychczasowym zawodzie stwierdzono zasadność zawodowego przekwalifikowania się. Po wystawieniu orzeczenia i przyznaniu renty osoba jest kierowana do powiatowego urzędu pracy celem odbycia szkoleń przygotowujących do nowego zawodu. Tego typu renta przyznawana jest na okres 6 miesięcy, z możliwością jej skrócenia lub przedłużenia do 36 miesięcy na wniosek starosty.

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy (stałej lub okresowej) określa się na podstawie:

tego, czy niezdolność do pracy jest całkowita czy częściowa,
liczby lat składkowych i nieskładkowych (które powstają w czasie, gdy jesteśmy aktywni zawodowo),
“stażu hipotetycznego”, czyli czasu jaki pozostał do pełnych 25 lat stażu ubezpieczenia licząc od dnia, w którym złożono wniosek o rentę, do dnia, w którym osiągnie się wiek 60 lat.

Wysokość renty szkoleniowej nie zależy od stażu ubezpieczenia.

W przypadku renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji – wysokość renty ustalana jest na takich samych zasadach, z tym że osobie wypłacany jest także dodatek pielęgnacyjny.

Trzeba mieć na uwadze, że jeżeli osoba pobierającą taką rentę zdecyduje się jednak podjąć jakąś pracę, to gdy jej wynagrodzenie brutto przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jej renta zostanie zmniejszona, zaś po przekroczeniu przychodów w wysokości 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia prawo do renty ulega zawieszeniu – a zatem jej wypłata będzie wstrzymana. Ponadto istnieją kwoty graniczne i wskaźniki, których renta nie może przekraczać (chodzi zarówno o najniższą, jak i najwyższą możliwą wysokość renty).

Więcej informacji dotyczących renty z tytułu niezdolności do pracy, wymaganych do jej uzyskania dokumentów, obliczania lat składkowych oraz ustalania wysokości tego świadczenia znajdziesz na stronie ZUS.

Renta socjalna

Renta socjalna jest skierowana przede wszystkim do osób niepełnosprawnych od urodzenia lub do osób, które stały się niepełnosprawne (a właściwie: całkowicie niezdolne do pracy) w dzieciństwie lub w trakcie nauki, zanim podjęły pracę zarobkową. Przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat (w przypadku kobiet – również jeśli wyszły one za mąż w wieku powyżej 16 lat), a naruszenie sprawności organizmu (które spowodowało całkowitą niezdolność do pracy) nastąpiło przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole wyższej (przed ukończeniem 25 lat), na studiach doktoranckich lub podczas aspirantury naukowej (w tym w trakcie wakacji i podczas urlopu dziekańskiego), a także nie mają uprawnień do świadczeń takich jak np. emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy, renta inwalidzka lub renta z instytucji zagranicznej.

O rentę socjalną najlepiej jest wystąpić niedługo po ukończeniu 18 roku życia lub w miesiącu osiągnięcia pełnoletności. Rentę przyznaje się:

na stałe – gdy całkowita niezdolność do pracy jest stała,
na czas określony – gdy niezdolność do pracy została uznana jako czasowa.

Obecnie wysokość tego rodzaju renty jest równa kwocie najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy. Wysokość ta jest też co roku waloryzowana.

Uwaga! Warto mieć świadomość, że na wysokość renty ma wpływ uzyskiwanych przychodów – prawo do renty jest zawieszane za każdy miesiąc, w którym przekroczono 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w danym kwartale. Oznacza to, że wówczas renta nie będzie wypłacana, a jeśli została już wypłacona – będzie trzeba ją zwrócić w pełnej wysokości, za każdy miesiąc, w którym przekroczono “próg”. Rentę socjalną można pobierać razem z rentą rodzinną, o ile wysokość obu tych świadczeń nie przekracza 2-krotności kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – po przekroczeniu tego progu renta socjalna ulega zmniejszeniu.

Więcej informacji dotyczących renty socjalnej, zasad jej przyznawania i dokumentach niezbędnych do jej przyznania znajduje się na stronie ZUS.

Renta rodzinna

Przyznawana jest członkom rodziny osoby zmarłej, która w momencie śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (lub spełniała warunki do ich przyznania) lub pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Do pobierania takiej renty uprawnione są przede wszystkim dzieci lub wychowankowie zmarłego oraz małżonkowie i rodzice (po spełnieniu pewnych kryteriów).

Najbardziej interesujący w kontekście niepełnosprawności jest warunek, że jeżeli dziecko stało się całkowicie niezdolne do pracy przed 16 urodzinami lub (w przypadku kontynuowania nauki w szkole lub na studiach) przed ukończeniem 25 lat, wówczas rentę rodzinną po zmarłym przyznaje się mu bez ograniczenia wiekowego. Świadczenie to przyznaje się także małżonkowi zmarłej osoby, który m.in. w dniu jej śmierci jest niezdolny do pracy, albo stał się niezdolny do pracy w ciągu 5 lat od śmierci tej osoby bądź sprawuje opiekę nad dziećmi uprawnionymi do renty rodzinnej (w tym dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i – ewentualnie – także do samodzielnej egzystencji).

Wysokość renty rodzinnej jest ustalana na podstawie wysokości świadczeń, do których zmarły byłby uprawniony w chwili śmierci. Zależy też od liczby osób, które do tej renty będą uprawnione po śmierci zmarłego. Wszystkim członkom rodziny zmarłego przysługuje jedna renta rodzinna, która jest dzielona między nich po równo.

Wysokość renty również zależy od przychodów osoby ją pobierającej. Jeśli osoba uprawniona do renty uzyska przychody w kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, wówczas renta ulegnie zmniejszeniu. Po przekroczeniu zaś przychodów w wysokości powyżej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia prawo do renty ulega zawieszeniu.

Więcej szczegółów dotyczących warunków przyznania renty rodzinnej dostępnych jest na stronie ZUS.

Jak ubiegać się o rentę?

W przypadku ZUS można zgłosić się do dowolnego oddziału, przy czym postępowanie będzie przebiegało sprawniej jeśli będzie to oddział zlokalizowany w miejscu zamieszkania zainteresowanego. Wniosek o rentę można złożyć w oddziale ZUS w formie pisemnej, wysłać go pocztą lub zgłosić ustnie w placówce. Można też zdecydować się przesłać go w formie elektronicznej korzystając z platformy PUE ZUS (w tym celu trzeba mieć również założony Profil Zaufany na platformie ePUAP lub podpis elektroniczny), jednak wszystkie dodatkowe dokumenty należy złożyć w placówce ZUS lub wysłać pocztą. Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy i o rentę rodzinną ma obowiązek złożyć pracodawca (za zgodą osoby zainteresowanej) – jednak nie dotyczy to zleceniodawców, osób fizycznych zatrudniających pracowników i niektórych płatników składek. Wnioski, poza osobą zainteresowaną, może złożyć przedstawiciel ustawowy danej osoby, opiekun prawny lub jej pełnomocnik, mający pisemne upoważnienie. Do wniosku należy dołączyć szereg dokumentów, które potwierdzą staż pracy i ubezpieczenia zainteresowanego (lub zmarłego), stan zdrowia zainteresowanego i, w przypadku renty rodzinnej, potwierdzą związki rodzinne zmarłego, liczbę, wiek oraz stan zdrowia osób uprawnionych do takiej renty. Decyzja w sprawie przyznania prawa do świadczenia zostanie podjęta w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności istotnej do jej wydania.

Wzory odpowiednich wniosków można znaleźć na stronie www.zus.pl w sekcji “Wzory formularzy” oraz w każdej placówce ZUS.

Podstawy prawne

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020, poz. 426, z późn. zm.)
Rozporządzenie MGPiPS z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2018, poz. 2027, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn.zm.)
Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2020 roku, poz. 1300)
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 2003 r. w sprawie przyznawania renty socjalnej (Dz.U. z 2003 r. nr 170 poz. 1656)

Autor : Anna Glajcar